Prosaki pod oczami. Białe grudki, które utrudniają życie. Jak sobie z nimi poradzić?

Prosaki to bardzo małe, rozsiane cysty, pojawiające się zazwyczaj na twarzy, pod oczami i na powiekach. Często występują na policzkach, podbródku i nosie, ale mogą też umiejscowić się w okolicach oczu. Rozwijają się, gdy keratyna – białko, znajdujące się w górnej warstwie skóry – i inne składniki martwych komórek skóry, zostają uwięzione pod jej powierzchnią. Kiedy gruczoły łojowe, produkujące tłustą wydzielinę (dziennie około 2 gramy), zostają zatkane, powstają pod oczami grudki. Pojawiają się, gdy stare komórki naskórka nie są usuwane (naturalnie złuszczane) wystarczająco szybko, a nagromadzenie keratyny nie znajduje ujścia i twardnieje. 

Prosaki zazwyczaj występują u noworodków, choć można je spotkać również u dzieci i dorosłych. Prosaki pierwotne są najczęstsze u dorosłych. Są spowodowane przez martwe komórki skóry, które zalegają i zatkają pory. Prosaki wtórne występują, gdy uraz, stan skóry lub infekcja (taka jak opryszczka) prowadzi do uszkodzenia skóry. Obserwuje się czasem te grudkowate zmiany, powstające w następstwie: 

• ran z pęcherzami,
• oparzeń,
• długotrwałych uszkodzeń słonecznych,
• długotrwałego stosowania kremów sterydowych,
• zabiegów odnowy naskórka takich jak dermabrazja lub laserowy resurfacing.

Prosaki mogą się również rozwinąć, jeśli skóra utraci naturalną zdolność złuszczania. Wraz z wiekiem skóra naturalnie traci część zdolności do wymiany komórek, co może prowadzić do pogrubienia wierzchniej warstwy.

Czasem oparzenia lub niektóre rodzaje zabiegów laserowych, również mogą powodować powstawanie prosaków. Bywa, że pojawiają się po takim zabiegu w reakcji na gęste, regenerujące kremy lub maści, które zatykają pory. 

W niektórych przypadkach, w tym u niemowlaków, prosaki same znikają i nie ma potrzeby ingerowania, ale u niektórych ludzi może być konieczny zabieg. Prosaki u dorosłych często umiejscawiają się pod oczami.

Nie jest do końca jasne, z jakiego powodu część ludzi rozwija te białe grudki pod oczami, a inni nie mają ich nigdy. Przypuszcza się, że mogą to być zmiany uwarunkowane genetycznie, stanowiące efekt zaburzeń hormonalnych lub zakażeń bakteryjnych i wirusowych. Chociaż guzki nie są szkodliwe, wiele osób nie chce ich pod oczami i na twarzy.

Milia (prosak) tworzy się zazwyczaj na niedostatecznie złuszczonej, suchej skórze, tam, gdzie pozostaje warstwa martwych komórek. Stosowanie produktów tłustych i okluzyjnych, może dodatkowo zwiększać prawdopodobieństwo ich pojawiania się. Podstawowe działanie zwalczające prosaki to peeling złuszczający stare, niepotrzebne warstwy komórek z powierzchni skóry. Dokładnie ten sam sposób wykorzystuje się w wielu innych problemach z wypryskami, między innymi, aby powstrzymać objawy trądziku. Prosaki można nawet łatwo pomylić z potrądzikowymi zmianami lub bliznami skóry. Zabieg złuszczania z wykorzystaniem kwasów pomoże oczyścić skórę i może zapobiec uwięzieniu keratyny i martwych komórek pod powierzchnią naskórka. 

Trzeba pamiętać, że usuwanie prosaków, zwłaszcza umiejscowionych w okolicy powiek, nie zawsze jest konieczne. Czasem te specyficzne grudki pod oczami ustępują samoistnie bez żadnego leczenia w ciągu kilku miesięcy. Większość ludzi, którzy mieli prosaki na twarzy jako niemowlęta, już ich nie mają. Z pewnością nie powinno się próbować ich wyciskać tak, jak niektórzy robią w przypadku wyprysków. Spowoduje to podrażnienie skóry i może poważnie uszkodzić wrażliwą skórę w okolicy oczu, a nawet powodować dalsze stany zapalne i blizny.

Jeśli jednak zmiany nie znikają przez dłuższy czas, możemy zastanowić się nad zabiegiem. Jak usunąć prosaki pod oczami? Kiedy pojawiają się bardzo blisko oczu, możemy potrzebować konsultacji okulisty w leczeniu zmian. Jeśli są w bezpiecznej odległości od oka, lekarz może nawet wykonać w gabinecie odpowiednie zabiegi w celu ich usunięcia.

Nie ma ogólnego ustalonego standardu postępowania z prosakami. Większość zabiegów, jakie możemy wykonać w domu, obejmuje delikatne złuszczanie lub peelingi chemiczne. 

W przypadku większych grudek dermatolog może zalecić peeling chemiczny. Podczas gdy zbyt duże złuszczanie może podrażniać twoją skórę, odrobina delikatnego złuszczania pod oczami stymuluje komórki skóry do wymiany i może pomóc rozluźnić uwięzioną keratynę i sebum.

Peelingi chemiczne wykorzystują kwasy o działaniu keratolitycznym takie jak: 

• kwas mlekowy, 
• kwas glikolowy, 
• kwas salicylowy,
• kwas laktobionowy.

Należy jednak pamiętać, że środki złuszczające dostępne w drogerii raczej nie usuną prosaków pod oczami za pierwszym razem.

Dla zapobiegania prosakom można praktykować złuszczanie raz w tygodniu. Usuwanie zmian wymaga natomiast częstszych zabiegów z kwasami. 

Pamiętajmy, że okolica pod oczami jest bardzo cienka i wrażliwa, dlatego należy zachować szczególną ostrożność. Na początku możemy skrócić czas pozostawienia kosmetyku na  skórze (np. z zalecanych przez producenta 10minut na 4minuty). Po złuszczaniu skóra będzie wymagać szczególnej troski i ukojenia łagodzącym tonikiem lub kremem.

Obowiązkiem po peelingu chemicznym będzie też ochrona przeciwsłoneczna. Jeśli po zabiegu dojdzie do długotrwałej ekspozycji skóry na słońce, mogą się pojawić przebarwienia, podrażnienia, a nawet poparzenia.

Stosowanie toników i masek o działaniu ściągającym i łagodnie złuszczającym, również może pomóc odzyskać gładką skórę. Mogą to być produkty zawierające kwasy AHA lub BHA, które będą codziennym wsparciem w usuwaniu prosaków pod oczami. Ich stężenie w tego typu produktach jest stosunkowo niskie dlatego, w odróżnieniu od koncentratów peelingujących, nadają się do częstego stosowania bez obawy o podrażnienie.

Produkty zawierające retinoidy, takie jak retinol lub bakuchiol, które pobudzają wymianę komórek. Jest to bardzo pożądane działanie w przypadku prosaków i może pomóc wygładzić skórę. Te składniki pomagają pozbyć się starych komórek i uwięzionych substancji pozostających na powierzchni skóry.

Jeśli chcesz szybko ukryć prosaki pod oczami, możesz pokryć nierówności podkładem lub korektorem. Jeśli zdecydujesz się na makijaż, wybierz produkty, które są hipoalergiczne i nie zatykają porów. Pamiętaj, że pokrycie skóry ciężką warstwą makijażu utrudnia naturalny proces złuszczania komórek skóry. Zatkane pory mogą dodatkowo uwięzić keratynę pod skórą. Lekki makijaż z użyciem sypkich produktów takich jak mineralny korektor czy podkład może być najlepszym sposobem na zmniejszenie widoczności prosaków.

Profesjonalne zabiegi są dobrym wyborem dla wrażliwych obszarów, takich jak okolice oczu. Dermatolog może usunąć prosaki pod oczami w gabinecie, wykorzystując sprawdzone techniki i jest to najbardziej bezpieczna opcja. Dzięki posiadanym narzędziom i  umiejętnościom usuwanie grudek na powiekach i pod oczami przez specjalistę będzie często najszybsze i najbardziej skuteczne.

Ekstrakcja

Zabieg ekstrakcji polega na użyciu maleńkiej igły lub skalpela, aby usunąć część skóry nad torbielą. W ten sposób otwarte zostają pory, co pozwala na usunięcie zawartości cysty. Sterylna, bardzo cienka igła pobiera jej zawartość. Po tym zabiegu należy podjąć kroki w kierunku zapobiegania, aby powstrzymać powrót prosaków pod oczami.

Ablacja laserowa

Podczas ablacji laserowej dermatolog używa maleńkiego lasera, aby skupić się na obszarach ze zmianami. 

Krioterapia

W niektórych przypadkach krioterapia może być dobrą metodą leczenia. Ciekły azot zamraża prosaki i je niszczy. Jednak ponieważ skóra pod oczami jest wrażliwa, może to nie być najlepsza opcja dla prosaków w tym obszarze. 

W pierwszej kolejności, dla skutecznego zapobiegania prosakom, warto przyjrzeć się produktom do pielęgnacji. Być może należy rozważyć zmianę kremu do twarzy lub innych produktów, które mogły spowodować zatkanie porów. Jeśli masz skórę wrażliwą na prosaki, unikaj następujących składników:

• płynna parafina,
• olej parafinowy,
• płynna parafina,
• wazelina,
• olej naftowy.

Są to różne rodzaje olejów mineralnych, które mogą być przyczyną białych grudek pod oczami. Niektóre oleje naturalne i lanolina również mogą sprzyjać ich powstawaniu. 

Następne wskazówki dotyczące profilaktyki obejmują:

• utrzymanie dobrej rutyny pielęgnacji skóry, w tym stosowania codziennego delikatnego oczyszczania — brud i pot będą się gromadzić i zatykać pory;
• unikanie, podrażniania i  urazów skóry-  w miejscach regeneracji przerwania ciągłości naskórka mogą tworzyć się zmiany;
• wprowadzenie do pielęgnacji retinoidów.

Zaleca się również pielęgnację skóry, zawierającą rutynowe peelingi złuszczające martwy naskórek i stosowanie kremu przeciwsłonecznego. Można też włączyć do pielęgnacji kwasy AHA i BHA w formie żelu lub toniku, które pomogą dokładnie oczyścić skórę i regulować produkcję sebum. 

Nie wszystkim przypadkom prosaków można zapobiec, ponieważ niektórzy mogą być po prostu bardziej podatni na nie niż inni. Prosaki pod oczami mogą być uciążliwe, ale warto pamiętać, że nie są trwałe. Czasem nawracające prosaki mogą być objawem innej choroby. Mogą towarzyszyć łupieżowi, trądzikowi różowatemu, a nawet niektórym chorobom autoimmunologicznym.  Porozmawiaj z lekarzem, jeśli masz obawy związane z nawracającą prosakami pod oczami.